Het begrip ‘queer’ heeft de afgelopen decennia een opmerkelijke evolutie doorgemaakt. De bekendheid van het woord ontstond in de jaren ’80 en werd gebruikt om jezelf tegen de seksuele- en gendernormatitivteit op te zetten. Dat mensen in van allerlei hokjes (man, vrouw, hetero, homo) moesten worden geplaatst, was volgens een groep activisten uit den boze.
De echte lhbtqia+ gemeenschap hoe we die nu kennen ontstond overigens pas een stuk later. Althans, het begrip is eigenlijk pas sinds een aantal jaar echt onderdeel geworden van onze samenleving. Het queer zijn wordt dan ook, gelukkig, inmiddels een stuk meer omarmd. Men ziet het als een term van empowerment en identiteit, anders dan iets waar je je voor moet schamen of waar je belachelijk mee wordt gemaakt. In deze blog zullen we in ieder geval een uitgebreide betekenis van het begrip ‘queer’ geven aan de hand van alles dat er qua seksualiteit en gender bij hoort. Lees gauw verder en laat je verwonderen door alles wat met dit onderwerp te maken heeft.
Betekenis van queer zijn
We starten eerst bij de basis en dat is wat het inhoudt om ‘queer’ te zijn. Het is in de basis eigenlijk een term die wordt gebruikt om genderidentiteit en seksualiteit te beschrijven die afwijkt van de traditionele normen, cisgender en heteroseksueel.
Cisgender? Heteroseksueel? Ja, we zullen ook van deze begrippen een definitie geven, zodat je weet dat queer juist het tegengestelde, of het ‘andere’ van deze begrippen is:
- Cisgender:
Cisgender verwijst naar mensen wiens genderidentiteit overeenkomt met het geslacht dat hen bij de geboorte is toegewezen. Dus, je bent cisgender als je je vrouw voelt en ook als vrouw bent geboren of als je je man voelt en als man bent geboren. - Heteroseksueel:
Heteroseksueel beschrijft mensen die zich seksueel aangetrokken voelen tot personen van het andere geslacht. Dus waarbij een man valt op een vrouw en andersom.
Maar goed, gezien er eigenlijk veel meer begrippen zijn die horen bij het queer zijn dan die bij niet-queer zijn, zullen we nu ingaan op die woorden.
LHBTQIA+
Bij het queer zijn, komt dat begrip van LHBTQIA+ naar voren. We zullen je eerst vertellen waar die letters allemaal voor staan en daarna hoe dat in verband staat met seksualiteit en/ of gender. Lees:
L:
‘L’ stands for lesbisch
Dit verwijst naar vrouwen die romantische of seksuele gevoelens hebben voor andere vrouwen. Het beschrijft een seksuele oriëntatie waarbij vrouwen zich aangetrokken voelen tot vrouwen.
H:
‘H’ stands for homo
Dit duidt op mannen die romantische of seksuele interesse hebben in andere mannen. Het vertegenwoordigt een seksuele oriëntatie waarbij mannen zich aangetrokken voelen tot mannen.
B:
‘B’ stands for biseksueel
Dit verwijst naar mensen die zich aangetrokken voelen tot zowel mannen als vrouwen, of tot mensen van meer dan één geslacht. Biseksualiteit wordt vaak gezien als een spectrum, waarbij individuen verschillende gradaties van aantrekking ervaren. Let op! Biseksueel is niet hetzelfde als panseksueel.
T:
‘T’ stands for transgender
Dit omvat mensen wiens genderidentiteit niet overeenkomt met het geslacht dat hen bij de geboorte is toegewezen. Transgender personen zullen dus hun genderidentiteit anders ervaren dan de geslachtskenmerken die ze bij de geboorte hebben gekregen. Hun wens is in transitie te gaan en dus ook lichamelijk van gender te veranderen.
Q:
‘Q’ stands for queer
Deze term wordt gebruikt als een paraplu-begrip voor genderidentiteiten en seksuele oriëntaties die afwijken van de heteronormatieve samenleving. Er is in het Nederlands eigenlijk geen directe vertaling, anders dan ‘vreemd’, maar goed, dat laten we dus maar even ter zijde.
I:
‘I’ stands for intersekse
Intersekse verwijst naar mensen wiens lichamelijke kenmerken niet strikt mannelijk of vrouwelijk zijn volgens de typische definitie van geslacht. Dit kan betrekking hebben op anatomische, chromosomale of hormonale variaties. Onder andere voor hen is
A:
‘A’ stands for aseksueel
Aseksualiteit verwijst naar mensen die weinig of geen seksuele aantrekking voelen tot anderen. Dit betekent niet dat ze geen romantische gevoelens kunnen ervaren, maar seksualiteit speelt geen prominente rol in hun relaties.
+:
‘+’ stands for ‘extra’
Het plusteken (+) symboliseert inclusiviteit en omvat andere identiteiten en oriëntaties die niet expliciet in de afkorting zijn opgenomen. Dit kan onder meer mensen omvatten met panseksuele, genderfluïde, non-binair, polyamoureuze en andere identiteiten die niet binnen de traditionele labels passen.
Gender en seksualiteit
Het verband tussen queer zijn en seksualiteit is eigenlijk makkelijk gelegd. Sterker nog, het heeft er alles mee te maken. Want, wanneer je je niet kan identificeren met een heteroseksuele geaardheid, ben je al queer. Wellicht ben je panseksueel, heb je een polyamoreuze relatie of ben je aseksueel. Either way, je hebt je seksuele voorkeuren en geaardheid ontdekt, maar kan je misschien nog niet identificeren met label wat cisgender inhoudt.
In die zin heeft je gender dus ook iets te maken met queer zijn. Overigens betekent het niet dat alle queer mensen per definitie iets anders zijn dan cisgender. Zo kan een homoseksuele man zich best ook als een cisgender man identificeren. Hetgeen hem ‘queer’ maakt, is dan dus de seksualiteit.
Voornaamwoorden
En dan nog een laatste greep uit de gemeenschap wat tegenwoordig een stuk bekender wordt: de voornaamwoorden met wie iemand wil worden aangesproken. We zetten alles voor je op een rijtje, lees:
- Zij/ haar: zij die zich als vrouw identificeren, gebruiken deze ‘pronouns‘
- Hij/ hem: zij die zich als man identificeren, spreek je aan met hij en hem
- Die/ diens: zij die zich noch als man noch als vrouw identificeren
Soms zie je ook dat iemand twijfelt over het gender waarmee ze zich identificeren. Het kan dan best zijn dat bij diegene ‘zij/ haar en die/diens’ ziet staan. Het is handig dit te controleren bij een persoon die je net leert kennen om hem, haar of diens niet in verlegenheid te brengen.
Conclusie
De afkorting LHBTQIA+ en de bijbehorende queer gemeenschap vertegenwoordigen een groeiende erkenning van de diversiteit van menselijke ervaringen en een voortdurende inspanning om gelijkheid en inclusie te bevorderen voor alle individuen, ongeacht hun genderidentiteit of seksuele oriëntatie. Wat een mooi gegeven, toch? We hopen in ieder geval dat je nu volledig op de hoogte bent van alle informatie waarover je nog wat vraagtekens had!